Telkens wanneer zijn grootmoeder, meestal onverhoeds, in zijn geschriften opduikt, denkt Philippe Claudel terug aan de dagen die hij als jonge knaap bij haar doorbracht aan het Grote Kanaal van Dombasle, waar zij als sluiswachtster voortdurend in de weer was. Zijn jeugd in Lotharingen komt hem als een windvlaag tegemoet wanneer hij in het stedelijk museum van Nancy het werk gaat bekijken van Emile Friant (1863-1932), een naturalistisch schilder van pittoreske genretaferelen en portretten. Enkele doeken confronteren Claudel met de man die hij, als mens en als schrijver, geworden is.
Veertien reproducties schetsen het beeld van een kunstenaar die, te snel op een piëdestal gehesen, zijn onmiskenbare talent zou offeren op het altaar van roem en comfort. Sommige werken roepen bij de schrijver beelden op uit het verleden, zoals de literfles wijn die zijn grootmoeder altijd had klaarstaan voor schippers en andere voorbijgangers, die de gebeurtenissen van de dag wilden becommentariëren (De politieke discussie) of gewoon hun eeuwige dorst kwamen lessen (De drinkebroers). Andere werken doen terugdenken aan de avonden dat hij vanuit zijn bed hoort hoe zijn grootmoeder de gebeurtenissen van de dag navertelt voor het fotootje van haar piepjonge echtgenoot, die drie maanden na hun huwelijk al door een granaat werd geveld (De kanovaarders van de Meurthe en De verliefden). Een ander onderwerp op de schilderijen is de jaarlijkse gang naar het kerkhof (Allerheiligen en Het verdriet), waar Claudels grootmoeder het graf bezocht van haar man, die zijn achttiende verjaardag nooit heeft gehaald, maar na zijn dood nog vader is geworden. Verder zijn er de schilderijen die zijn eigen dolle jeugdjaren (Het gevecht) en de eerste liefdespijn in herinnering brengen (Meisje van Nancy in een sneeuwlandschap). Geen meesterwerken misschien, maar allemaal nauwgezet geobserveerde en ontroerende snapshots uit een tijd die onherroepelijk voorbij is. Ook voor de schrijver zelf, die de plotse noodzaak voelt zijn huidige leven te toetsen aan dat van een schilder die hij is gaan zien als een bloedverwant.
Artistieke beschouwingen, herinneringen en bespiegelingen worden in dit boek geschikt tot een fijnzinnig geheel dat melancholisch stemt en doordrongen is van vergankelijkheid. Dat alles ter ere van een vrouw die haar hele leven wijdde aan de nagedachtenis van een man die ze ? misschien wel beter voor haar ? nooit echt heeft leren kennen. Een innig en intimistisch portret zoals Emile Friant die in zijn beste jaren ook kon schilderen. [Jan Baes] Verberg tekst

Herinneringen van Philippe Claudel (1962) aan zijn grootmoeder, die een grote rol speelde in zijn kinder- en jeugdjaren in Dombasle-sur-Meurthe (Elzas). Afkomstig van het Lotharingse platteland wordt zij op haar 16e in Nancy dienstmeisje bij de schilder Emile Friant. Op haar 18e trouwt zij met een aan alcohol verslingerde man, die sneuvelt in de Eerste Wereldoorlog. Als oorlogsweduwe woont zij in een sluiswachtershuisje bij het kanaal van Dombasle, waar de kleine Philippe graag en vaak komt. Die inmiddels voorbije, verdwenen wereld van zijn grootmoeder vindt de oudere Philippe terug op de naturalistisch-symbolistische schilderijen van Emile Friant (1863-1932), een getalenteerd kunstenaar, die na zijn 30e verwordt tot een dienstbare societyschilder. Van diens werk zijn veertien afbeeldingen in kleur opgenomen in deze novelle vol beeldspraak, waarin melancholie om vervlogen tijden helaas zo dik is aangezet dat het deze keer om een wat sentimentele exercitie gaat van de succesvolle, gelauwerde auteur van romans als 'Grijze zielen' (2004) en 'Het verslag van Brodeck'(2008). Verzorgde gebonden uitgave, kleine druk, zeer ruime marges. Verberg tekst