Een huis op de buiten. Ruimte om beter te leven en te denken. Net toen de Nederlandse auteur Nina Polak en haar vriendin Loes Faber met het idee speelden om te verkassen naar Noord-Groningen, waar huizen nog betaalbaar waren, at iemand in China een broodje vleermuis en ging de wereld op slot. Plots wilde zowat elke stadsmens in de provincie gaan wonen en een verhuizing werd voor de schrijfster en haar partner onbetaalbaar. Gelukkig is er op zo'n moment nog de verbeelding, en dus schreef Nina Polak een roman over twee vrouwen die in het landelijke noorden van Nederland gaan wonen.

Dat het een en ander niet helemaal verliep zoals gepland, blijkt al uit het openingshoofdstuk waarin een van de twee geliefden in haar eentje een treurige stadsflat bewoont en waarin omineus klinkende woorden als 'de advocaat', 'de spijt' en 'het verlorene' de lezer voorbereiden op wat er is fout gegaan.

Wie is die advocaat, waar heeft ze zoveel spijt van en wat is er precies verloren gegaan? Met een proloog vol vraagtekens en een verhaal dat die vragen mondjesmaat beantwoordt in een lange terugblik volgt Polak een klassieke thrillerformule, maar de geforceerde en clichématige manier waarmee ze de spanning probeert op te bouwen, wekt meer irritatie dan interesse op. Alsof de lezer een kleuter is die zonder de belofte van een lekker dessertje zijn spruitjes niet wil eten. Alsof de schrijver er bij voorbaat van uitgaat dat het verhaal zonder kunstgrepen niet zal blijven boeien.

Navelpluis

Zou het komen omdat die vertelling aaneenhangt van de burgerlijke verlangens naar 'een ander soort leven'? Omdat ze bij momenten gesponnen lijkt uit het verzamelde navelpluis van een generatie die het idee dat een betere wereld bij jezelf begint zo letterlijk neemt dat ze uiteindelijk vooral met zichzelf bezig blijft?

Polak, die voor het journalistieke platform De Correspondent verslag doet over het moderne leven, lijkt zich evenwel bewust van het privilege van haar personages en steekt er ook geregeld de draak mee. Ze doorprikt al te romantische ideeën over het plattelandsleven en haalt al te makkelijke clichés over stedelingen en dorpsbewoners onderuit. Bovendien raakt ze met onze dubbelzinnige houding ten opzichte van De Natuur wel degelijk een relevant en eigentijds thema aan, en dat doet ze in een stijl die zich niet altijd door het voorspelbare verhaaltje laat onderdrukken. De stiliste die met haar debuutroman We zullen niet te pletter slaan (2014) en de opvolger Gebrek is een groot woord (2018) lof en literaire prijzen oogstte, is op haar best wanneer ze haar beeldrijke stijl de vrije loop laat. Dat doet ze in Buitenleven veel te weinig, al vind je ook in deze roman af en toe een verrassende vorm van antropomorfisme, een soepel geritmeerde frase, een geestig neologisme of een onnodige, maar heerlijk eigenzinnige en omstandige omschrijving die aan de schrapdwang van de schrijfster is ontsnapt en zo de soapy intrige enigszins dragelijk houdt. Nina Polak wilde haar derde roman naar eigen zeggen van alle franje ontdoen. Dat is haar gelukkig niet helemaal gelukt. Die franje is haar belangrijkste troef.

Prometheus, 240 blz., 20,99 €.