Wanneer de totaal aan lager wal geraakte 63-jarige Bernard halfdronken op het verjaardagsfeestje van zijn zuster Solange verschijnt en haar een dure gouden broche cadeau geeft, gaan de poppen aan het dansen. De familie verdenkt hem ervan het daarvoor benodigde geld van de onlangs overleden moeder te hebben gestolen. En er was al de latente woede om de slechte naam die Houtvuur, zoals Bernard genoemd wordt, de familie in het dorp heeft bezorgd sinds zijn terugkeer uit Parijs vijftien jaar geleden — waarbij hij bovendien vrouw en kinderen in de steek liet.
Het is zijn neef Rabut die verhaalt hoe Bernard na het incident totaal over zijn toeren de vrouw en de kinderen van een Noord-Afrikaanse inwijkeling gaat terroriseren en nu door de gendarmes overal wordt gezocht. Beurtelings zullen Rabut, Bernard zelf en hun voormalige strijdmakker Février zich tegen wil en dank buigen over de gebeurtenissen die zich veertig jaar voordien hebben afgespeeld in en rondom Oran tijdens de Algerijnse oorlog. Of vroeger nog, toen Bernard als jonge knaap een ongehuwd zusje in het kraambed zag sterven en haar in zijn religieuze waan zelfs dan die faux pas niet kon vergeven.
Er is in al die jaren zoveel gebeurd. 'Want stel je voor : vroeger was hij altijd goedgebekt en hautain geweest en toen was er een soort veer in hem te ver opgewonden, te strak aangedraaid, die nu was gesprongen, en daarvoor in de plaats smeulde er iets onbestemds in hem, dat je in het blauw van zijn ogen zag dansen als hij naar je keek, als je dacht dat hij je aankeek maar het nooit zeker wist, als je alleen maar dacht dat hij naar je keek vanwege die lichte onduidelijkheid, die starheid in zijn blik die niet verdween als hij met zijn ogen knipperde.' Minderjarig nog werd hij in 1960 als dienstplichtige de vuile koloniale oorlog ingesleept, waarbij zoekacties naar fellaga's in dorpen rond een raffinaderij uitdraaien op het in brand steken van alle woningen en het terroriseren en deporteren van de bevolking. Of wanneer 'terroristen' bij een guerrilla-actie op het legerkamp ettelijke kameraden afslachten, allen nadien teruggevonden met een van oor tot oor opengesneden keel, het gelaat verwrongen tot de zogenaamd Kabylische glimlach. Laurent Mauvignier schreef al enkele opmerkelijke romans. Met Over mannen slaagt hij erin duidelijk te maken hoe een oorlog, en de gruwelen die er altijd mee gepaard gaan, hun stempel blijven drukken op de levens van totaal onvoorbereide jongens. De kracht van de vertelling ligt vooral in de stijl, die obsessioneel en hallucinerend is, op de rand van het onverdraaglijke soms. Het is alsof je iemand ziet meegesleept worden in een draaikolk, sneller en in steeds kleinere cirkels om zich heen draaiend, om dan onherroepelijk in de diepte te worden meegezogen. [Jan Baes] Verberg tekst

Het is het jaar 1960: Bernard, Rabut en Février, jonge mannen uit een boerendorp, vertrekken naar Algerije om dienst te nemen in het Franse leger. Ze maken afschuwelijke wreedheden mee in deze koloniale oorlog. In 1962, na de Akkoorden van Evian, keren ze terug naar hun dorp. Ze zijn voor het leven getekend door hun ervaringen, maar zwijgen erover. De Algerijnse oorlog vormt immers een zwarte bladzijde in de Franse geschiedenis. Hen resten alleen nietszeggende foto’s. Ze leiden een min of meer normaal leven, behalve Bernard die een outcast is in het dorp. Veertig jaar later komt het tot een uitbarsting, op de verjaardag van Bernards zuster: Bernard probeert een Algerijns gezin te molesteren. Het verhaal wordt verteld in de omgekeerde volgorde: eerst de uitbarsting, en daarna wat ertoe heeft geleid. De drie hoofdpersonen zijn de vertellers; de stijl is die van een ‘monologue intérieur’, met korte, vaak onaffe zinnen. Mauvignier (1967) heeft een meesterlijke roman geschreven, die verschillende Franse literaire prijzen heeft gekregen. Het boek is voortreffelijk vertaald. Normale druk. Verberg tekst